Emoties

Ja. In essentie spreekt je gevoel altijd de waarheid. Het is het meest pure en zuivere wat je hebt. Als je het blind zou kunnen en durven volgen, zorg je vanzelf het allerbeste voor jezelf en leef je jouw allermooiste leven.

Ieder kind dat geboren wordt staat in zuiver contact met zijn of haar gevoel. Het huilt wanneer het behoefte heeft aan iets wat het niet heeft en lacht wanneer het zich fijn voelt. Het kan deze emoties voelen en uiten, zonder dat er iets in de weg zit. Zodra het zich bewust wordt van de buitenwereld echter, ontstaat het gedoe. Sommige ouders vinden huilen moeilijk te verdragen, of accepteren geen boosheid. De meeste ouders leren hun kinderen het voelen af en meestal gaat dat uit liefde. Ze willen niet dat hun kind zich naar voelt. Je kunt het ze niet kwalijk nemen, want ze hebben het zelf ook niet geleerd.

Wanneer een kind vervolgens de maatschappij in stapt vindt het overal instructies over hoe je gelukkig kunt worden. Kijk maar om je heen! Het leert dat gelukkig worden heel erg belangrijk is en ook dat als je dat niet bent, je iets verkeerd doet. Er zijn een hoop ongeschreven regels over wanneer je wat mag voelen, hoe lang en hoe intens. Voor mensen die veel voelen is dat ingewikkeld. Het betekent dat ze een deel van zichzelf in twijfel moeten trekken en het soms zelfs proberen weg te maken. Niet gek dus dat met name mensen die van nature veel voelen ervaren dat ze het contact met zichzelf kwijtraken.

Het omgaan met emoties die onprettig voelen is best een kunst. Dat komt omdat je daarbij tegen van alles en nog wat in moet werken. Je eigen overtuigingen (bijvoorbeeld: ik ben sterk, dus ik huil niet) en die van mensen om je heen (het is niet netjes om te laten zien dat je jaloers bent), de maatschappij (huilen doe je niet in het openbaar) en niet in de laatste plaats je eigen lijf. Als je angst ervaart dan wil je lijf ervan weg (vecht-, vlucht-, bevriesreactie). Voor gevoelige mensen is het ervaren van emoties heel vaak ‘het gevaar’ geworden. Zij hebben zo vaak gehoord dat ze harder moeten worden, zich aanstellen of niet sterk genoeg zijn, dat ze wel geleerd hebben om op z’n minst de scherpe randen van hun emoties af te halen en misschien wel meer. Sommige mensen voelen op den duur niets meer, of herkennen het niet meer als zodanig. Ze voelen wel iets, maar zijn vergeten dat bijvoorbeeld verdriet zo voelt.

Ja! Gelukkig wel.

Als voelen beladen is geworden dan is het een gebied dat je heel voorzichtig weer kunt gaan herontdekken door ernaar toe te gaan met je aandacht. Dat kan natuurlijk op verschillende manieren. Voor sommige mensen werkt yoga of aanraking, bijvoorbeeld in de vorm van massage. Ik houd ervan om op avontuur te gaan op de plek waar je jouw emoties waarneemt. Je kunt het vergelijken met het binnenstappen van een gebied waar je de weg niet kent, zonder routekaart. In het begin heb je geen idee waar je uit gaat komen en dat maakt het best spannend. Maar als je er een paar keer doorheen hebt gewandeld begin je wat punten te herkennen en is het steeds gemakkelijker om er doorheen te bewegen. Je vindt de weg dan snel weer terug.

Het klinkt misschien gek, maar soms helpt heel veel voelen bij het niet voelen van echte pijn. Je hebt vast weleens gehoord van automutilatie: jezelf beschadigen. Mensen doen dit omdat ze daarmee de aandacht af kunnen leiden van een gevoel waarvan ze denken dat ze het niet kunnen verdragen. Datzelfde kun je doen met het ervaren van overweldigende emoties. Je voelt dan wel heel veel en laat het misschien ook aan anderen zien, maar de emotie waar het op dat moment om draait blijft verborgen. Het voelt een beetje als zinloos lijden. Er komt geen einde aan en je voelt ook geen echte opluchting. Het meest vervelende is dat je lijf niet tot je door kan dringen om je de feedback te geven die je nodig hebt om goed voor jezelf te zorgen en in die zin is het dus eigenlijk ook zinloos.

Ik vind dit altijd een hele grappige vraag, vooral omdat ik ‘m zelf ook stelde toen ik voor het eerst ging werken met iets anders dan mijn hoofd. Ik startte ooit met veel tegenzin bij een acupuncturist. Toen ik hem vertelde dat ik eigenlijk niet bij hem wilde zijn omdat ik het allemaal veel te zweverig vond, zei hij: “Ik persoonlijk vind alleen in je hoofd bezig zijn nogal zweverig.” Dat trok me over de streep, Hij had een punt, vond ik.

Emoties zijn verre van zweverig. Iedereen heeft ze, iedereen heeft ze nodig en iedereen is er de hele dag mee bezig, bewust of onbewust. Ze zijn nou eenmaal heel erg handig en een aantal ervan zijn ontzettend fijn! Ik denk dat het met name zweverig voelt om in een therapeutische setting gebruik te maken van je lijf. We zijn het niet gewend, dat maakt het spannend en dan is “ik vind het veel te zweverig” een mooie manier om erbij weg te kunnen blijven. Ik start de sessies altijd met een incheckmoment. Bijna iedereen vindt dat ongemakkelijk in het begin en bijna iedereen vraagt er op een gegeven moment om als ik het een keertje vergeet. Gewoon, omdat het zo fijn is om met aandacht in je eigen lijf te zijn.

Als je weer kunt voelen kan je gebruik gaan maken van je eigen feedbacksysteem. Het vraagt oefening om het goed te leren gebruiken, maar je zal merken dat je beetje bij beetje steeds beter snapt wat goed voor je is en het ook gaat durven om daar consequenties aan te verbinden. De meeste mensen die opnieuw in contact treden met zichzelf ontdekken hoe leuk en waardevol ze eigenlijk zijn en hoe belangrijk het is om goed voor zichzelf te zorgen.

Mensen die hooggevoelig zijn, zijn bij uitstek de mensen die het contact met hun gevoel nodig hebben om goed te functioneren. Het is hun kracht! Ze zijn van nature zeer scherp afgesteld op dit gebied en als zij het contact ermee kwijtraken, zijn ze vaak echt onthand. Een hoog gevoelig persoon die leert dat voelen mag en juist ontzettend functioneel is ervaart dat vaak als thuiskomen.

Mensen raken verslaafd omdat er iets is dat ze niet willen voelen. Het middel waar ze aan verslaafd zijn helpt hen om het gevoel of de gevoelens waarvan ze geloven dat ze het niet kunnen verdragen, te onderdrukken. Het is best slim en meestal helpt het ook een tijdje, maar uiteindelijk wordt de verslaving zelf vaak het probleem. Een simpele manier om een verslaving op te lossen is door de gevoelens die je liever niet voelt te leren verdragen. Wat dan overblijft is de gewoontevorming die soms erg hardnekkig kan zijn. 

Eerlijk gezegd ben ik hierover een beetje in verwarring. In eerste instantie dacht ik dat het voor mij hetzelfde was omdat ik ze beiden waarneem als fysieke sensaties in mijn lijf. Ik zag niet de meerwaarde van het onderscheid maken en daarom gebruik ik de termen op mijn site ook door elkaar heen. Laatst las ik ineens iets dat mij deed twijfelen of dat klopt. Ik ben nog aan het onderzoeken hoe dat zit voor mij. Mocht je zin hebben om me te inspireren dan ben je natuurlijk welkom om contact op te nemen en je visie te delen. Ik ben benieuwd!

Nadat we eerst decennialang alle antwoorden op vragen over onze psyche met ons hoofd hebben proberen op te lossen, komt er beetje bij beetje meer aandacht voor wat er in ons lijf gebeurt en hoe dat van invloed is op ons emotionele functioneren. Ik werk het liefste met een combinatie van beiden. Voor iemand die gewend is om via het hoofd problemen op te lossen helpt het vaak om voorafgaand aan het werken met emoties en lijf eerst eens even goed te beredeneren waarom dat zo efficiënt is. Meestal wil het hoofd zich ook graag bemoeien met het voelen en dat is helemaal geen enkel probleem. Het hoeft niet weg, er komt alleen iets bij. En dat denken komt vaak met hele verstandige en helpende bijdragen waar we dankbaar gebruik van kunnen maken.

Ik begin een samenwerking altijd met de theorie van het voelen. Heel graag vertel ik je over de zin van emoties, hoe je ze kunt reguleren, waarom dat zo moeilijk is en welke rol trauma daarin speelt. Het begint en eindigt allemaal met de onontkoombare drive om te overleven die zich manifesteert via ons zenuwstelsel. Goed begrijpen hoe dat werkt en leren voelen hoe dat voelt in je lijf geeft je de mogelijkheid om te kiezen voor leven in plaats van overleven. De polyvgaal theorie biedt daarvoor wat mij betreft de fijnste ingang en hartcoherentie kan helpen om je je eigen gevoel van veiligheid weer toe te eigenen.