Bij mijn beeld van het kanaal en de golven hoort ook de polyvagale ladder, de metafoor die Deb Dana bedacht om inzichtelijk te maken hoe ons zenuwstelsel werkt bij het verwerken van trauma.

Het brengt ons emotioneel zelfherstellend vermogen in beeld.

Hoe flexibeler je deze ladder weet te bewandelen, hoe fijner je leven is in termen van zelfliefde, verbinding, authenticiteit en vrijheid. De ladder geeft op zo’n manier richting aan wat je te doen staat op moeilijke momenten, dat crisissen kansen worden in plaats van hinderlijke hobbels op je pad.

In het kort en sterk vereenvoudigd werkt het zo.

Stel je voor, je ligt lekker op het strand. Je zenuwstelsel staat in de veilige stand. Plotseling beginnen mensen heel hard te schreeuwen en voel je iets hards op je hoofd. Je zenuwstelsel zakt een trede naar beneden en jij komt snel omhoog.

Je ervaart een stress reactie in je lijf.

Als je ontdekt dat het maar de bal van spelende kinderen is die per ongeluk op jou terecht is gekomen, glimlach je een beetje ongemakkelijk en gooit hem terug. Langzaam kom je bij van de schrik en alles lijkt weer in orde.

Toch blijft er ergens een vaag vervelend gevoel hangen.

Je snapt het niet. Er is toch niets aan de hand? Komt dit allemaal door die ene bal? Je vindt dat je je aanstelt en stopt het vervelende gevoel weg. De rest van de dag ben je een beetje afwezig en als iemand je iets vraagt reageer je kribbig. Gek, vanochtend voelde je je nog zo goed.

Ongemerkt is je zenuwstelsel in de bevriesstand terecht gekomen en komt er niet meer uit.

Wat is er gebeurd? Stel je voor, je bent 8 jaar en je wordt gepest. Elke keer op het schoolplein roepen kinderen nare dingen naar je en als de juf niet kijkt, gooien ze een bal op je hoofd. Express heel hard. Er is niemand die je helpt en thuis durf je het niet te vertellen.

Je stopt het nare gevoel weg.

Om een vervelende ervaring te verwerken is het nodig om alle treden van de polyvagale ladder in hiërarchische volgorde te doorlopen. Van boven naar beneden en dan weer terug naar boven. Gebeurt dat niet, dan blijft hij ergens hangen en keert je zenuwstelsel voor wat betreft die ervaring niet meer terug naar de veilige stand.

Het zijn de bevroren golfjes in je kanaal.*

Onafgemaakte ervaringen, zoals hierboven beschreven, kunnen getriggerd raken. Je herkent het aan een (te) sterke reactie op een gebeurtenis in het hier en nu en waarschijnlijk vind je het nogal stom als dat gebeurt.

Toch is het naast vervelend, dè kans op bevrijding.

Je kunt een trigger gebruiken om oude, bevroren golfjes te laten ontdooien. Je doet dat door het nare gevoel helemaal toe te laten. Heel even voel je hoe erg je geschrokken bent van de schreeuwende mensen. Je brengt wat liefdevolle aandacht naar het rotgevoel van de bal die op je hoofd terecht kwam. Eventjes blijf je bij jezelf tot je lijf weer helemaal tot rust is gekomen.

Je zou dat ook zelfliefde kunnen noemen.

En omdat al die liefdevolle en warme aandacht plaatsvindt in je kanaal*, smelten er vanzelf wat oude,  bevroren golfjes mee en heb je dus niet alleen de ervaring in het hier en nu, maar ook direct wat trauma verwerkt.

Lijkt het je fijn om te oefenen met het verwerken van emoties? Ik ontwikkelde een workshop over emotionele veiligheid waarmee je een goede eerste stap kunt zetten in het je eigen maken van deze vaardigheid.

*Dit stuk is het derde en laatste deel in een serie over mijn werkwijze. Het eerste deel vind je hier.